بر  اساس وضع موجود است كه مفاهيم و تعاريف ساخته مي شوند.بطور قطع تعريفي كه از تبليغ ،در يك جو معنوي و اخلاقي مي شود،غير از تعريفي است كه از تبليغ در يك محيط مادي و غير اخلاقي عنوان مي گردد.

به هر حال در نظام حقيقت گراي اسلامي،كه تكيه روي حقايق و واقعيات است و اهداف متعالي در آن تعقيب مي شود،تبليغات مفهوم خاص خود را دارد و بر اساس عقيده و بينش حاكم بر جو تفكر جامعه اسلامي ،صورت خارجي پيدا مي كند.

با توجه به آياتي كه قبلاً ذكر كرديم  متوجه مي شويم كه دعوت پيامبران عموماً،ودعوت اسلامي خصوصاً بر چه محورهايي دور مي زند ؟دعوت كننده چه كسي است؟محتواي دعوت چيست؟انگيزه دعوت چيست؟و…..

لازم به ذكر است كه:واژه “دعوت"از نظر تعداد بيشتر از واژه “تبليغ"درآيات قران ،استعمال دارد و آيات “دعوت"بيش از آيات “تبليغ"است و اين نشانگر شيوع بيشتر استعمال  دعوت است تا تبليغ و همچنين در آيات دعوت،به محتواي تبليغ بيشتر تصريح شده است، زيرا رساندن با فراخواندن تفاوت مفهومي دارد و در عينيت و عمل اين تفاوت ملموس مي گردد،رساننده چندان به تبليغ و تبيين و توضيح نظر ندارد بلكه پيام را ابلاغ مي كند؛اما دعوتگر موارد بيشتر واضح و مشخص مي كند.با اين حال اختلاف در دو عنوان “تبليغ و دعوت “است .

لذا “تبليغ"و"دعوت"دو واژه اي هستند كه درباره تبليغات اسلامي به كار رفته اند. كه تبليغ بيشتر به ابلاغ احكام و پيام هاي الهي به مردم،ناظر است؛كه اغلب توسط انبياي الهي صورت مي پذيرد.به عبارت ديگر تبليغ اصالتاً ماموريت پيامبران است.و خداوند در قرآن كريم رسالت اصلي فرستادگان خود را تنها ابلاغ احكام معرفي مي كند.اما دعوت ابلاغ پيام ،تنها نيست،بلكه عبارت است از سعي در فهماندن و اقناع مخاطبان در طريق عمل و گفتار .شاهد اين موضوع آيه زير است؛كه سخن حضرت نوح (ع)را بازگو مي كند."رب اني دعوت قومي ليلا و نهارا فلم يزدهم دعائي الافرار"(نوح،آيه5)پروردگارا من شب وروز به دعوت قوم خويش پرداخته ام اما دعوت من نتيجه اي جز گريختن آنها نداشته است.اين لحن نشان مي دهد دعوت آن حضرت ابلاغ صرف نبوده بلكه همراه دلسئزي ،اصرار وتلاش فراوان و فعاليت شبانه روزي بوده است.

نتيجه آنكه تبليغ اسلامي عبارت است از رساندن پيام الهي به شيوه روشنگرانه از طريق ايجاد ارتباط و تشويق به پذيرش محتواي مورد نظر با استفاده از ابزارهاي مشروع هر عصر.

تبليغ اسلامي در پي تحقق بخشيدن اهداف و آرمان هاي متعالي اسلام است،و هرگز به وسايل و ابزار نادرست و غير انساني دست نمي زند. حتي امر هدايت مردم و سر فرازي دين و دينداري را در سايه غدر،دروغ ،نيرنگ و يا عوام فريبي نمي خواهد.

صفحات: 1· 2